Als webdesigner zie ik het nog net iets te vaak gebeuren: mensen die ‘even snel een plaatje van Google plukken’ en dan op hun eigen website publiceren. Of ze gebruiken afbeeldingen die ze ooit eens hebben opgeslagen, en hebben eigenlijk geen idee waar ze vandaan komen. Als je deze foto’s op je eigen website zet, kan dit je duur komen te staan!
Onrechtmatig gebruik van foto’s
Ik blijf ervoor waarschuwen: als je een afbeelding onrechtmatig gebruikt, loop je risico op een hoge rekening! Ook als je denkt: ik heb geen groot bedrijf, mijn site checken ze vast niet. Want dat gebeurt dus wel. En dan kun je een factuur verwachten, bijvoorbeeld van Getty Images, iStock, 123RF of ANP. Zie ook dit artikel in Tubantia.
Voor het bepalen van het risico maakt het niet uit of de foto al heel oud is of dat deze al heel lang op je website staat. Of dat de foto ook op andere websites wordt gebruikt, want dat maakt de foto nog steeds niet rechtenvrij voor jou.
Hoe controleren ze dit?
Nu denk je misschien; gaan ze dan echt handmatig alle websites nalopen om dit te controleren? Nee, dat doen ze meestal niet zelf. Artificial Intelligence (AI) kan dit proces vermakkelijken en versnellen. Het ANP schakelt hiervoor een bedrijf in: Visual Rights Group. De kosten die ze hiervoor maken berekenen ze door op de factuur die ze naar bedrijven of verenigingen sturen. Hierdoor kunnen de kosten oplopen tot enkele honderden euro’s. Dit lijkt totaal niet in verhouding te staan met het onrechtmatig gebruik van één foto. Maar voor bedrijven of vereningingen die de fout in gaan, is er weinig dat je er tegen kunt doen. Het kan zo maar ineens zijn dat je eruit wordt gepikt en dat zo’n vervelende boete ontvangt.
Geen waarschuwing, gelijk een factuur
Waar veel mensen van schrikken en wat ook veel mensen stoort, is dat ze niet eerst een waarschuwing ontvangen – of verzoek tot verwijdering – maar gelijk een hoge factuur (zoals de vereniging uit Hengelo pasgeleden ook overkwam). Je kunt de betreffende foto of illustratie dan snel van je website halen, maar dan ben je al te laat. Daarmee is het niet opgelost.
De factuur die je hebt ontvangen is eigenlijk een schikkingsvoorstel: je hebt iets gedaan dat niet legaal was en door het betalen van de factuur kom je tot een schikking met de leverancier van de afbeelding(en).
Moet zo’n factuur echt betaald worden?
Als je zo’n factuur (of schikkingsvoorstel) ontvangt, ben je dan echt verplicht om dit hoge bedrag te betalen? Nee, want in de meeste gevallen is het een voorstel. Je hoeft dat voorstel niet klakkeloos te accepteren. Maar let op! Als je het bedrag niet betaalt, kan het bedrijf juridische stappen ondernemen waardoor je mogelijk nog hogere kosten maakt. De kans is aanzienlijk dat ze kunnen bewijzen dat je het beeldmateriaal – waar zij de rechten van beheren – onrechtmatig hebt gebruikt en dat ze in het gelijk worden gesteld. De proceskosten kunnen veel hoger zijn dat het bedrag op de factuur.
Wat mogelijk zou kunnen helpen, is in gesprek gaan met het ANP of stockfotobedrijf om uit te leggen dat het bedrag onredelijk hoog is, bijvoorbeeld als het gaat om een website van of kleine organisatie een vereniging. Eventueel kun je een tegenvoorstel doen, maar daar hoeven ze natuurlijk niet mee akkoord te gaan. Je kunt overwegen om vooraf juridisch advies in te winnen of om een advocaat in te schakelen. Het is een afweging die je voor jezelf moet maken: is een poging om het bedrag te verlagen wel de tijd en moeite waard?
Nepfactuur of oplichting?
Tegenwoordig worden er ook veel nepfacturen verstuurd, waardoor je altijd goed moet opletten of de factuur wel echt van het persbureau of een stockwebsite komt. Dit kun je controleren door het afzenderadres te goed te vergelijken met de echte domeinnaam en bij twijfel kun je via de officiele website contact opnemen met het bedrijf .
Niet zelden krijg ik van klanten de vraag of zo’n factuur wel echt is en zo ja, of ze daar nog onderuit kunnen komen. In de meeste gevallen moet ik ze dan ‘het slechte nieuws; brengen: er zit niets anders op dan de factuur te betalen als je geen risico wilt lopen op hoge juridische kosten. Veel bedrijven kiezen er dan toch voor om de factuur te betalen. Het is dan wel een wake-up call: kijk je website goed na of er geen beelden op staan waar je geen rechten voor hebt.
Boetes voorkomen
Het kan allemaal heel lastig en ingewikkeld lijken, maar uiteindelijk is het vrij simpel: heb je de foto niet zelf gemaakt en niet gekocht, dan is de foto niet van jou en mag je deze ook niet zonder toestemming gebruiken. Ook niet met bronvermelding (tenzij anders overeengekomen). Een uitzondering zijn gratis stockfoto’s. Een aantal websites waar je gratis stockfoto’s kunt downloaden:
Premium of gratis rechtenvrije foto’s?
Ook bij deze websites is het opletten: voor je het weet klik je op een foto die niet gratis is (premium) en wordt je doorgestuurd naar een website met betaalde foto’s. Vaak zijn dit de mooiste foto’s die boven de gratis resultaten staan. Dus even goed opletten dat je echt alleen de gratis resultaten aanklikt en download. Zorg er ook altijd voor dat je de voorwaarden goed leest.
Foto’s genereren met AI
Tegenwoordige maken steeds meer bedrijven gebruik van beelden die gegenereerd zijn door Artificial Intelligence. Dat kan een oplossing bieden als je geen geschikte foto’s hebt voor op je website, socials of drukwerk. Het is wel netjes om er bij te vermelden dat het een AI-gegenereerde foto is, om onrealistische verwachtingen te voorkomen. Zo creëer je transparantie. Meer informatie over gebruiksrechten van AI-gegenereerde afbeeldingen kun je lezen in de dit artikel van BG.legal advocaten.
Wil je meer weten of het laten bouwen van een website met behulp van AI, lees dan het volgende artikel:
« Blogoverzicht